Ακτινικές υπερκερατώσεις
Πρόκειται για ένα in situ καρκίνωμα της επιδερμίδας εξαιτίας της χρόνιας έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτό σημαίνει πως μιλάμε για μια καλοήθη βλάβη, η οποία όμως είναι γνωστή ως ένα προκαρκινικό στάδιο. Παρόλο που η συντριπτική πλειοψηφία των ακτινικών υπερκερατώσεων παραμένουν καλοήθεις, κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι μέχρι και το 10% μπορούν να εξελιχθούν σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου).
Συναντάται πολύ συχνά σε ανοιχτόχρωμα δέρματα, συνήθως γύρω στην ηλικία των 50 ετών, με τους άνδρες να εμφανίζουν συχνότερα βλάβες.
Ποια είναι η κλινική εικόνα των ακτινικών υπερκερατώσεων
Σαφώς ή ασαφώς αφοριζόμενες βλατίδες ή πλάκες με μια υπερκεράτωση στην επιφάνειά τους . Συνηθέστερα εμφανίζονται στο φαλακρό της κεφαλής, πρόσωπο, αυτιά, χείλη, στις ραχιαίες επιφάνειες των χεριών και στα αντιβράχια, ώμους, λαιμό και όποιες άλλες περιοχές του σώματος που εκτίθενται συχνά στον ήλιο.
Ποια είναι η αιτία εμφάνισής τους
Χρόνια έκθεση στον ήλιο είναι η αιτία για όλες σχεδόν τις Ακτινικές Υπερκερατώσεις. Η βλάβη από ηλιακή ακτινοβολία, είναι συσσωρευτική, έτσι, ακόμα και ένα μικρό χρονικό διάστημα έκθεσης στον ήλιο, προστίθεται σε αυτή καθ΄όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Η υπεριώδης ακτινοβολία που παράγεται από λάμπες στα σαλόνια μαυρίσματος μπορεί να είναι ακόμα πιο επικίνδυνη από τον ήλιο, οπότε οι δερματολόγοι προειδοποιούν κατά του solarium. Τέλος συνεχής έκθεση σε ακτίνες Χ ή σε μια σειρά βιομηχανικών χημικών μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση ακτινικών υπερκερατώσεων.
Πώς γίνεται η διάγνωσή τους.
Στην αρχή, οι Ακτινικές Υπερκερατώσεις είναι τόσο μικρές που αναγνωρίζονται με την αφή και όχι με την όραση. Είναι σαν να διατρέχετε με το δάκτυλό σας πάνω σε μια επιφάνεια από γυαλόχαρτο. Πολλές φορές υπάρχει ένας αριθμός αόρατων (υποκλινικών) βλαβών, τόσων όσο και των ορατών πάνω στην επιφάνεια του δέρματος. Μια λεπτομερής κλινική εξέταση καθώς και η δερματοσκόπηση μπορούν να διαγνώσουν την πλειοψηφία των βλαβών.
Πως θεραπεύονται οι ακτινικές υπερκερατώσεις.
Η ακτινική υπερκεράτωση αποτελεί την πιο γνωστή προκαρκινική βλάβη αλλά δε καταλήγουν όλες στην ανάπτυξη καρκίνου. Καθώς όμως δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε ποια θα εξελιχθεί σε κακοήθεια και ποια όχι, συνιστάται η αντιμετώπισή τους.
Προς αυτό το σκοπό διαθέτουμε πολλές διαφορετικές τεχνικές,
- Κρυοχειρουργική. Η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος, όταν υπάρχει ένας μειωμένος αριθμός βλαβών. Το υγρό άζωτο εφαρμόζεται συνήθως με μια συσκευή σπρεϋ που ψύχει τις βλάβες. Αυτές συρρικνώνονται ή εμφανίζουν κρούστα και πέφτουν. Παροδική ερυθρότητα και οίδημα μπορεί να εμφανιστούν μετά τη θεραπεία, και σε μερικούς ασθενείς, άχρωμες κηλίδες μπορεί να μείνουν για πάντα.
- Τοπικά φάρμακα όταν υπάρχουν πολλές ακτινικές υπερκερατώσεις.
- 5-φθοριοουρακίλη (5-FU). H πιο διαδεδομένη μέθοδος για πολλαπλές βλάβες. Εφαρμόζεται 1-2 φορές στην ημέρα για 2-4 βδομάδες. Αναπτύσσει ερυθρότητα, οίδημα και κρούστα και στη συνέχεια επουλώνονται οι βλάβες.
- Ιμικβιμόδη (imiquimod) 5% κρέμα. Επάλειψη των βλαβών 2 φορές την εβδομάδα για 4-6 εβδομάδες. Διεγείρει τον οργανισμό να παράξει ιντερφερόνη, η οποία καταστρέφει τα καρκινικά και προκαρκινικά κύτταρα.
- Δικλοφενάκη gel. Είναι ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο, το οποίο εμποδίζει τη φλεγμονώδη αντίδραση που συναντάται στα σημεία των ακτινικών υπερκερατώσεων. Εφαρμόζεται 2 φορές την ημέρα για 2-3 μήνες. Είναι καλά ανεκτό.
- CO2 Laser.
- Χημικό peeling.
- Φωτοδυναμική θεραπεία.
- Συνδυασμός των παραπάνω θεραπειών.
Πώς να αποτρέψετε την εμφάνιση ακτινικών υπερκερατώσεων
Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με όσο το δυνατό καλύτερη προστασία από τον ήλιο. Συγκεκριμένα
- Παραμείνετε σε σκιερό μέρος ειδικά από τις 10 π.μ. μέχρι τις 6 μ.μ.
- Αποφύγετε τα εγκαύματα, την ηλιοθεραπεία και το solarium
- Φορέστε κατάλληλη ενδυμασία, καπέλο με γείσο και γυαλιά ηλίου με UV φακούς
- Χρησιμοποιείστε αντηλιακή προστασία σε μορφή κρέμας ευρέως φάσματος (UVA/UVB) με δείκτη προστασίας 30 και πάνω, την οποία θα ανανεώνετε κάθε 2 ώρες, μετά από κολύμπι ή έντονη εφίδρωση.
- Προστατέψτε να βρέφη από τον ήλιο. Εγκαύματα στην βρεφική και παιδική ηλικία θεωρούνται παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος.
- Ελέγξτε το δέρμα σας από το κεφάλι ως τα δάκτυλα των ποδιών τακτικά
- Επισκεφτείτε το δερματολόγο σας 1 φορά τον χρόνο για μια λεπτομερή κλινική εξέταση.